شاخص گلیسمی | نقش آن در کنترل دیابت نوع ۲
شاخص گلیسمی (Glycemic Index) یکی از معیارهای تغذیه‌ای مهم برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ است. این شاخص به ما می‌گوید یک ماده غذایی با چه سرعتی سطح قند خون را بالا می‌برد.
شاخص گلیسمی دقیقاً چیست؟
این عدد که از ۰ تا ۱۰۰ متغیر است، نشان می‌دهد گلوکز موجود در یک غذا چقدر سریع وارد جریان خون می‌شود. غذاهایی که عدد بالایی دارند، مانند نان سفید یا برنج، باعث افزایش سریع گلوکز خون می‌شوند. در حالی‌که مواد غذایی با مقدار پایین‌تر، مثل جو دوسر یا عدس، آهسته‌تر جذب می‌شوند و برای دیابتی‌ها مناسب‌ترند.
چرا اهمیت دارد؟
برای افراد دیابتی، نوسانات قند خون خطرناک است. مصرف مواد غذایی با جذب آهسته، کنترل بهتر قند خون و پیشگیری از مقاومت به انسولین را ممکن می‌کند.
نمونه‌هایی از غذاها با GI متفاوت:
مناسب برای دیابتی‌ها (GI پایین):
-
جو دوسر، عدس، نخود
-
میوه‌های تازه مانند سیب و پرتقال
-
لبنیات کم‌چرب
پرخطر برای قند خون (GI بالا):
-
سیب‌زمینی پخته
-
نان سفید، برنج سفید
-
نوشابه و آبمیوه صنعتی
تفاوت با بار گلیسمی
گاهی اوقات ممکن است غذایی GI بالا داشته باشد، اما چون مقدار کربوهیدراتش کم است، اثر نهایی آن کمتر است. به این فاکتور دوم، بار گلیسمی (GL) می‌گویند. مثلاً هندوانه GI بالایی دارد، اما چون سبک است، بار گلیسمی آن پایین است.
توصیه‌های عملی برای کاهش GI غذاها:
-
استفاده از غلات کامل
-
مصرف سبزیجات تازه و پخت کم
-
ترکیب پروتئین با کربوهیدرات‌ها
-
پرهیز از مواد غذایی فرآوری‌شده
منابع علمی و مقالات مرتبط:
لینک‌های داخلی:
لینک‌های خارجی:
جمع‌بندی
با شناخت بهتر شاخص گلیسمی و انتخاب غذاهایی با جذب آهسته، بیماران دیابتی می‌توانند قند خون خود را بهتر کنترل کرده و از عوارض بعدی جلوگیری کنند. این یک قدم ساده اما بسیار مهم در مدیریت دیابت نوع ۲ است.
